BİPOLAR (İKİ UÇLU) BOZUKLUK

Bipolar bozukluk, duygudurumda, enerjide ve gündelik aktiviteleri tamamlama yetisinde bozulmalar olan bir hastalıktır. Günlük hayatta hepimizin duygudurumunda olağan şekilde inişler-çıkışlar gerçekleşir fakat bipolar bozukluğu olan kişilerde gündelik olaylarla bağlantılı veya bağlantısız şekilde, keskin inişler-çıkışlar bulunmaktadır. Bu iniş-çıkışlar kişinin düşüncelerinde, duygularında, davranışlarında ve yaşamını etkileyecek kadar etkindir.

DSM-5’te iki uçlu bozuklukların 3 formu kabul edilmiştir. İki uçlu 1 bozukluk, iki uçlu 2 bipolar bozukluk ve siklotimik bozukluktur. Bunların her biri manik belirtileri betimler, belirtilerin şiddetine ve ne kadar sürdüğüne göre de sınıflandırılır.

Manide, tanı kriterleri için, yoğun ve taşkın bir duygu ya da asabiyetin diğer belirtilere eşlik ettiği görülür. Kişilerin eski benliklerine göre alışılmadık biçimde düşündükleri, davrandıkları, yaşadıkları görülür. Yüksek sesle ve sürekli konuşular. Düşünceleri bir konudan bir konuya uçar, hızla değişir. Tedbirsiz yaşama, tedbirsiz cinsel ilişki, harcama yapabilirler. Hatta dikkatsiz araç kullanımı gibi davranışlarda bulunabilirler ve bunların sonuçlarının farkında olmayabilirler.

Uyumazlar, durmazlar ama yine da fazlasıyla enerjik olabilirler. Aniden gelen mani 1-2 günden uzun sürer.

Hipomanide ise aşırılık maninin altındadır. Manideki aşırı bozulma, hipomanide yoktur. Çok sosyal, çapkın, enerjik olabilir.

İKİ UÇLU I BOZUKLUK:

DMS-5’te;

İKİ UÇLU I BOZUKLUĞUN tanı kriteri için kilinin hayatı boyunca bir tek manik epizod geçirmesi yeterlidir. Yıllar önce geçirilmiş bir dönem olsa da tanısı aynıdır. Bu bozukluğu yaşamıl kişilerin yarısından çoğu 4 ya da daha fazla epizod görür.

İKİ UÇLU II BOZUKLUK, iki uçlu bozukluğun daha haifi biçimidir. Kişi en az bir kez majör depresif epizod ve en az bir kez hipomani epizodu yaşamış olur.

SİKLOTİMİK BOZUKLUK, DSM-5 kriterlerine göre bu bozuklukta da distimi gibi, belirtilerin yetişkin bir bireyde en az 2 yıl boyunca mevcut olması gerekir. Siklotimik bozuklukta, kişinin sıklıkla hafif depresyon belirtileri ve bunları izleyen hafif belirtiler vardır.

İki uçlu bozukluk yaşayan kişilerin yarısından fazlasında belirtiler 25 yaşından önce başlamıştır. Çocuk ve ergenlerde görülme sıklığı artmaktadır. Kadın ve erkeklerdeki görülme oranları eşittir.

Ayrıca iki uçlu bipolar bozukluk tanısı almış kişilerin 2/3’ünde anksiyete bozukluğu, 1/3’ünde madde kötüye kullanımı yaşadığı görülmüştür.

İKİ UÇLU I BOZUKLUK, ruhsal bozukluklar arasında en şiddetli olanıdır. İntihar girişimleri çok yüksek olan bir bozukluktur.

İki uçlu bozukluk nedenleri arasında genetik kalıtım çok önemlidir. Genlerden gelen bu bozukluk nedeni ile bu bozukluğu yaşayan kişiler 2/3 oranındadır. Nedenlerden bir diğeri ise beyinde hücreler arası iletiyi sağlayan kimyasal maddelerin taşınmasında veya düzeylerinde ortaya çıkan değişikliklerdir ve beyinde iletiyi bozarak düşünce, bellek, öğrenme ve duygudurumun düzenlenmesini etkiler.

TEDAVİ

Tedavi edilirse iki uçlu bozukluğun en şiddetli hali kontrol sağlanarak kişinin günlük yaşama adaptesi sağlanır. Tedavide başlıca ilaç ve psikoterapi kullanılır. İlaç tedavisinde duygudurum düzenleyiciler,atipik antipsikotik ve antidepresan ilaçları kullanılır. Psikoterapi ve konuşma terapisi, destek sağlamak, eğitim vermek, rehberlik yapmak amacıyla kullanılmakta olan bir diğer tedavi yöntemidir.en etkili tedavi yöntemi, ilaç ile beraber terapidir. Semptomları kontrol altına almak için tedavinin uzun süreli ve devamlı olması önemlidir.